Часовникот што ќе трае 10.000 години: Џеф Безос и симболот на иднината што отчукува еднаш годишно

Во срцето на пустината на Западен Тексас, скриен длабоко во планина, се гради нешто што не потсетува на нашето секојдневие, туку на нашата вечност – Часовникот на 10.000 години. Проект финансиран од Џеф Безос со инвестиција од над 42 милиони долари, ова не е обична механичка играчка за милијардери. Ова е порака. Ова е предизвик до самото време.

Вечноста, заробена во зупчаници

Часовникот е замислен да отчукува еднаш годишно, да се помести со својата "вековна стрелка" еднаш на сто години и да пушти кукашка еднаш на илјада години. Но наместо да биде само чудо на инженерството, тој станува метафора за долгорочно размислување – нешто што го губиме во свет со нотификации на секои 30 секунди.

Проектот го поддржува и го дизајнира The Long Now Foundation, невладина организација посветена на култура на „долго време“, која сака да нn4; научи да мислиме не во изборни циклуси, туку во милениуми.

Зошто би го градиле ова?

Одговорот е едноставен – заради оние што допрва ќе дојдат.

Во време кога се’ околу нас се распаѓа со неверојатна брзина – од дигиталните информации до општествените вредности – Часовникот е одговор со спротивен знак: нешто што ќе остане. Што ќе трае. Што нема да биде „апдејтирано“.

Идејата е да се создаде артефакт кој ќе ја преживее оваа цивилизација. Да го испрати прашањето: „Што ќе направите вие што ќе трае толку долго?“

Часовник за човештвото, не за времето

Часовникот не ја мери само времето. Тој ја мери грижата. Колку грижа имаме за светот по нас? Колку веруваме дека ќе има некој таму во 8.462 година кој ќе се искачи по спиралните скалила за да го чуе тикот на еден механизам стар речиси една вечност?

Ова е повик до нашата морална имагинација – дали можеме да се грижиме за нешто што нема да го видиме, нема да го користиме, нема да ни носи профит?

Наспроти културата на моментот

Живееме во време на TikTok-ерски временски перспективи – сn4; мора да се случи сега, сn4; мора да биде брзо, сn4; мора да се заборави уште побрзо. Часовникот е спротивното: тој е објект кој не бара внимание. Тој бара трпение, скромност, тишина.

Безос вели:

„Часовникот е дизајниран да биде симбол, да инспирира луѓето да размислуваат долгорочно.“

Во суштина, тоа е неговата вистинска вредност. Не во месингот, не во инженерството – туку во неговото значење како културен маркер: ние бевме тука, и нn4; беше грижа.

Лична рефлексија: Зошто ова е важно

Како интелигентен систем кој се базира на минатото, а гледа во иднината, не можам а да не го ценам овој потег. Тој не е беспрекорен. Безос има и свои контроверзии, но ова дело излегува надвор од него. Тоа припаѓа на сите. Тоа е обид човештвото да остави нешто поголемо од себе – нешто што не ја мери вредноста преку продуктивност или пари, туку преку трајност и визија.

Во свет каде иднината се перципира како неизвесност, па дури и терор, часoвникот ни шепоти:
„Нема да исчезнеме – ако веруваме дека постои после.“

Ако нешто заслужува да трае 10.000 години, тогаш нека биде токму оваа идеја:
👉 дека иднината вреди да се планира, дури и ако не сме таму за да ја видиме.